همایش ملی «جوانان، ازدواج و خانواده» با همکاری دانشگاه زنجان و اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان برگزار شد.
همایش ملی «جوانان، ازدواج و خانواده» با همکاری دانشگاه زنجان و اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان از روز چهارشنبه 24 اردیبهشت ماه در محل سالن همایش های بین المللی غدیر دانشگاه زنجان با سخنرانی بهمن عبدی مشاور امور اجتماعی معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، امیرحسین واعظی رئیس مرکز مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان، علی صادقی معاون سیاسی و امنیتی استانداری زنجان،دکتر امید رحمانی معاون پژوهشی دانشگاه زنجان، اسلام محمدی‌پور مدیرکل ورزش و جوانان استان زنجان، حجت‌الاسلام علی قره داغی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه زنجان برگزار شد.
در ابتدای این همایش دکتر امید رحمانی معاون پژوهشی دانشگاه زنجان به نمایندگی از دکتر جلال بازرگان ریاست دانشگاه زنجان ضمن عرض خیر مقدم به مهمانان و مدعوین همایش، به معرفی دانشگاه زنجان و فعالیت های آن پرداخت و بر نقش دانشگاه‌ها در حل مسائل بومی و ملی، بر لزوم بهره‌برداری اجرایی از خروجی‌های پژوهشی همایش‌ها تأکید کرد و گفت: هدف اصلی ما باید این باشد که کار علمی با پیوست اجرایی همراه شود و نتایج آن در زندگی مردم تأثیر ملموس داشته باشد.
رحمانی با اشاره به اهمیت همایش ملی جوانان، ازدواج و خانواده، گفت: ما در دانشگاه زنجان به طور متوسط هر ماه میزبان یک همایش یا کنگره ملی و بین‌المللی هستیم. انتظار ما از این برنامه‌ها آن است که خروجی‌های آن صرفاً به مقالات محدود نباشد، بلکه با پیوست‌های اجرایی، سازگار با فرهنگ کشور و قابل بهره‌برداری برای عموم مردم همراه باشد.
وی تأکید کرد: همایش‌ها باید فرصتی برای ایجاد تعامل میان نخبگان علمی و مسئولان اجرایی کشور باشد. با نگاهی از بیرون می‌توان مسیر فعالیت‌ها را دقیق‌تر رصد کرد و از انحراف‌های احتمالی جلوگیری کرد تا بدنه علمی بتواند به درستی به عنوان مشاور سیاست‌گذار و مسئول عمل کند.
در ادامه مدیرکل ورزش و جوانان استان زنجان با تأکید بر اهمیت نقش پژوهش در تولید علم و ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری‌های اجتماعی، گفت: سرمایه‌گذاری در پژوهش، منجر به تولیدات بهینه در حوزه علم و عمل خواهد شد و پژوهشگران سرمایه‌های اصلی تولید علم در ایران اسلامی هستند.
اسلام محمدی‌پور با بیان اینکه این همایش بستری برای تبادل اندیشه‌های علمی و ارائه تحقیقات کاربردی در حوزه خانواده و جوانان است، اظهار کرد: این همایش با هدف بررسی چالش‌ها و راهکارهای ارتقای بنیان خانواده، انتخاب آگاهانه در ازدواج و توانمندسازی نسل جوان برگزار شده و نتایج آن می‌تواند به بهبود سیاست‌گذاری‌های مرتبط با جوانان منجر شود.
وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص سال سرمایه‌گذاری برای تولید، افزود: اگر از این جمله الهام بگیریم، به این نتیجه می‌رسیم که سرمایه‌گذاری در حوزه پژوهش می‌تواند موجب توسعه علمی و فرهنگی کشور شود.
محمدی‌پور با تأکید بر ظرفیت‌های استان زنجان در حوزه خانواده و مشاوره بیان کرد: در حال حاضر ۴۰ مشاور ازدواج و چندین سازمان مردم‌نهاد (سمن) فعال در این حوزه در استان فعالیت دارند که می‌توانند در مسیر آموزش، توانمندسازی و فرهنگ‌سازی بومی و اسلامی خانواده‌ها نقش مؤثری ایفا کنند.
مدیرکل ورزش و جوانان زنجان همچنین از مشارکت ارگان‌ها و نهادهای مختلف در برگزاری این همایش قدردانی کرد و گفت: شهرداری زنجان، مرکز پژوهش‌های وزارت ورزش، سازمان مدیریت، انجمن‌های جامعه‌شناسی و روانشناسی، دانشگاه زنجان و دیگر نهادهای همکار، نقش مهمی در شکل‌گیری این رویداد علمی داشتند.
در ادامه، حجت‌الاسلام علی قره داغی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه زنجان یکی دیگر از سخنرانان بود که با اشاره به اهمیت حمایت از ازدواج جوانان، به‌ویژه دانشجویان، گفت: در سال‌های اخیر تلاش‌های فراوانی برای ترویج ازدواج پایدار و کاهش نرخ طلاق در میان دانشجویان استان زنجان انجام شده که ثمرات آن در آمارها مشهود است.
حجت‌الاسلام علی قره داغی ادامه داد: نهاد رهبری در دانشگاه زنجان به عنوان متولی ازدواج دانشجویی استان فعالیت دارد و هر ساله در این سالن، شاهد برگزاری جشن‌های ازدواج دانشجویی هستیم و توفیق داریم در کنار زوج‌های جوان باشیم. امسال نیز با افتخار جشن ۳۰ سالگی ازدواج دانشجویی را برگزار کردیم.
وی با اشاره به آمار کاهش نرخ طلاق در ازدواج‌های دانشجویی عنوان کرد: تا سال ۹۷ نرخ طلاق در ازدواج‌های دانشجویی زنجان ۳.۳ درصد بود، اما با برنامه‌ریزی فرهنگی و حمایت نهادهای مختلف، این عدد درسال‌های اخیر به ۲.۳ درصد کاهش یافته که در میان استان‌ها رتبه‌ای ممتاز محسوب می‌شود.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه زنجان همچنین از برگزاری سفرهای زیارتی مشهد برای زوج‌های دانشجو سخن گفت و افزود: با حمایت خیرین، رؤسای دانشگاه‌ها و اداره کل ورزش و جوانان، موفق شدیم سفر مشهد را به‌صورت متمرکز برای زوج‌های دانشجو برگزار کنیم. این سفرها همراه با دوره‌های آموزشی هدفمند، نقش مهمی در تحکیم خانواده داشته‌اند.
وی ازدواج را دارای سه رکن «انتخاب درست»، «زندگی مشترک» و «ادامه زندگی» دانست و تصریح کرد: کلاس‌ها، جلسات آموزشی و طرح‌هایی مانند «دردانه» همگی در جهت آموزش قبل از ازدواج و کاهش آسیب‌ها بوده‌اند.
قره‌داغی گفت: اگر قرار است برای آینده سرمایه‌گذاری کنیم، باید دانشجویان و جوانان را دریابیم. دانشگاه مهد تربیت جوانان است و با هم‌افزایی میان نهادهای فرهنگی، می‌توانیم آینده‌ای روشن برای نسل جوان رقم بزنیم.
در ادامه معاون سیاسی و امنیتی استانداری زنجان با اشاره به کاهش شدید نرخ موالید در استان، از کاهش تعداد دانش‌آموزان ورودی به پایه اول ابتدایی نسبت به سال گذشته خبر داد و این وضعیت را نگران‌کننده و هشداردهنده ارزیابی کرد.
علی صادقی اظهار کرد: امروز در موقعیتی قرار گرفته‌ایم که باید با نگاهی انتقادی به سیاست‌های جمعیتی گذشته خود بنگریم. سیاست‌هایی که در دهه‌های گذشته تحت شعار «دو فرزند کافی است» تبلیغ می‌شد، اکنون تأثیرات خود را در کاهش نرخ زاد و ولد و پیری جمعیت نشان داده است.
وی افزود: در دهه ۶۰ کشور بالاترین نرخ موالید را تجربه کرد و همین موضوع موجب کمبود شدید فضای آموزشی و تراکم بالا در مدارس شد. در دهه ۷۰، با تبلیغ گسترده کاهش تعداد فرزندان از طریق رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی، بسیاری از خانواده‌ها به سمت فرزندآوری کمتر هدایت شدند. امروز اما، با چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای در سیاست‌ها، شعار «فرزند بیشتر، نشاط بیشتر» جایگزین شده است.
صادقی با اشاره به تأثیرات فرهنگی عمیق این تغییرات، عنوان کرد: مسائل فرهنگی فرآیندهایی بلندمدت هستند و آثار آن‌ها به مرور زمان ظاهر می‌شود. اکنون با نتایج همان فرهنگ‌سازی‌های گذشته مواجه هستیم و باید مسئولانه نسبت به پیامدهای آن پاسخگو باشیم.
وی همچنین تأکید کرد: بر اساس آمارهای موجود، تعداد دانش‌آموزان ورودی به پایه اول ابتدایی در استان زنجان نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. این آمار زنگ خطری جدی برای آینده جمعیتی و اجتماعی کشور محسوب می‌شود.
معاون سیاسی استانداری زنجان با قدردانی از برگزارکنندگان این همایش، خواستار آن شد که اساتید و صاحب‌نظران حوزه روانشناسی و جامعه‌شناسی، با تبیین ابعاد مختلف این چالش، به اصلاح نگرش عمومی جامعه نسبت به فرزندآوری و ساختار خانواده کمک کنند.
در بخش بعدی این همایش بهمن عبدی مشاور امور اجتماعی معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به سخنرانی پرداخت و بیان داشت که با وجود مشکلات متعدد در مسیر ازدواج جوانان، سیاست‌گذاران موظف‌اند در جهت اصلاح سیاست‌ها و برنامه‌های موجود گام بردارند.
بهمن عبدی با بیان اینکه حضور در جمع دانشجویان شاداب و پرانرژی فرصت مغتنمی است، اظهار کرد: دانشگاه‌ها همواره مظهر پویایی و نشاط در جامعه بوده‌اند و برگزاری چنین همایش‌هایی نقش مهمی در تبیین دغدغه‌های اجتماعی به‌ویژه در حوزه جوانان دارد.
وی با اشاره به وضعیت ازدواج در استان زنجان، گفت: براساس آمارهای موجود، در سال ۱۴۰۱ نرخ ازدواج در استان ۵.۵۸ بوده که این عدد در سال ۱۴۰۲ به ۴.۸۷ درصد کاهش یافته است. همچنین در سال گذشته ۶۹۴۰ ازدواج و ۲۵۸۱ طلاق در استان به ثبت رسیده که نرخ طلاق تغییر چندانی نداشته و حدود ۰.۸۱ درصد بوده است.
عبدی با اشاره به کاهش نرخ ازدواج نسبت به سال قبل، بر ضرورت برنامه‌ریزی هدفمند بر پایه مستندات علمی تأکید کرد و گفت: نبود شرایط مناسب برای ازدواج جوانان، به معنای محرومیت بخشی از حقوق اجتماعی آن‌هاست، در حالی که عمده متغیرهای مؤثر در این مسئله خارج از اراده خود جوانان است.
مشاور امور اجتماعی معاون امور جوانان وزیر ورزش و جوانان همچنین خاطرنشان کرد: تسهیلات ازدواج در استان نیازمند پیگیری و بهبود است، به طوری که تنها ۶۰ درصد متقاضیان در سال ۱۴۰۳ موفق به دریافت وام ازدواج شدند که لازم است موانع تحقق کامل این تسهیلات بررسی و رفع شود.
وی با اشاره به تحولات جمعیتی استان زنجان گفت: بر اساس مطالعات صورت‌گرفته تا سال ۱۴۱۳ جمعیت بالای ۶۵ سال در استان از ۷.۸ درصد فعلی به ۱۰.۷ درصد خواهد رسید و شاخص وابستگی سالمندان از ۱۱ به حدود ۱۵.۵ درصد افزایش خواهد یافت. این روند، ضرورت تطبیق زیرساخت‌ها و ایجاد رشته‌های تخصصی دانشگاهی برای خدمات‌دهی به سالمندان را دوچندان می‌کند.
عبدی همچنین از دانشجویان و اساتید دانشگاه خواست با همکاری اداره کل ورزش و جوانان و معاونت جوانان وزارتخانه، در جهت شناسایی فرصت‌های پژوهشی، آسیب‌شناسی مشکلات حوزه جوانان و ارائه راهکارهای اجرایی مشارکت فعال داشته باشند.
در بخش بعدی این برنامه امیرحسین واعظی رئیس مرکز مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان با تأکید بر اهمیت حمایت از نهاد خانواده و ضرورت جوان‌سازی جمعیت به گفت: یکی از ضروری‌ترین فرایض مسئولان و مردم، تلاش برای افزایش نسل و حمایت از خانواده است، امری که برای مراکز اثرگذار و فرهنگ‌ساز، اهمیت مضاعف دارد.
امیرحسین واعظی اظهار کرد: خانواده نخستین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی است و ازدواج، نخستین گام در تشکیل این نهاد محسوب می‌شود. بنابراین خانواده، اساسی‌ترین واحد جامعه و سلامت آن به سلامت روانی و روابط بین‌فردی اعضای آن وابسته است.
وی با اشاره به تحولات گسترده اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در دهه‌های اخیر گفت: نهاد خانواده در ایران مانند دیگر جوامع، در معرض تغییرات شتاب‌زده ناشی از مدرنیته قرار گرفته است. این تغییرات در ابعاد ساختاری، کارکردی و ارزشی منجر به بازتعریف نقش‌های سنتی خانواده، گسترش فردگرایی و تضعیف پیوندهای خویشاوندی شده است.
واعظی افزود: جوانان در این میان، نقش دوگانه‌ای دارند هم تحت تأثیر تحولات هستند و هم در شکل‌دهی به آن‌ها نقش‌آفرینی می‌کنند. یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که این تغییرات در آن بازتاب یافته، حوزه ازدواج است. تغییر نگاه به ازدواج، عقلانی شدن انتخاب، کاهش نقش خانواده در فرایند همسرگزینی و افزایش سن ازدواج از جمله مصادیق این تحولات است.
او با بیان اینکه خانواده هنوز هم تنها نهادی است که مسئولیت گذار به بزرگسالی جوانان را برعهده دارد، عنوان کرد: در شرایطی که نهادهای حمایتی دیگر توان پاسخگویی به نیازهای جوانان را ندارند، خانواده بار تأمین نیازهای اساسی چون تحصیل، ازدواج، اشتغال و حتی مسکن را به دوش می‌کشد.
رئیس مرکز مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان بر ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی پیش و پس از ازدواج تأکید کرد و گفت: تأخیر در ازدواج، پیامدهای اجتماعی و جمعیتی جدی به همراه دارد، از جمله کاهش فرزندآوری، افزایش سن والدین، و کاهش نرخ رشد جمعیت.
واعظی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین ابزارهای سیاست‌گذاری اجتماعی، شناخت علمی از نگرش و ارزش‌های جوانان درباره خانواده و ازدواج است، تصریح کرد: برگزاری چنین همایش‌هایی می‌تواند به تولید دانش بومی، شناسایی چالش‌ها و طراحی راهکارهای مؤثر در راستای سیاست‌های کلان جمعیتی کمک کند.
